(Dipetik dari buku Keajaiban Keramat Tok Wali)
A
Abid
: Hamba yang dikuasai
oleh rasa ketidak-upayaan diri dan dia semata-mata bergantung kepada daya dan
upaya yang dikurniakan oleh Allah s.w.t., dalam keadaan Dia berhak dan boleh
mengambil kembali daya dan upaya tersebut pada bila-bila masa sahaja yang Dia
kehendaki. Hamba tersebut bersandar kepada Allah s.w.t., semata-mata dan segala
kegiatan hidupnya digunakan untuk beribadat kepada-Nya.
Af’al :
Perbuatan atau amalan.
Afdhal :
Lebih baik, lebih mulia dan lebih tinggi kedudukkannya.
Ahadiyyah :
Keadaan Allah swt Yang Maha Esa yang dibukakan kepada seseorang melalui
pengalaman kerohanian.
Ahli Asbab :
Orang yang melihat kepada keberkesanan hukum sebab musabab semata-mata sehingga
dia melupakan ketentuan dan pentadbiran Tuhan yang menguasai sistem sebab
musabab itu. Pergantungan orang ini hanyalah kepada usaha dan ikhtihar dalam
mengadakan sebab untuk menghasilkan akibat. Mereka tidak melihat hakikat
kekuasaan Tuhan yang mengawal hukum sebab-akibat tersebut.
Ahli Bidaah :
Orang yang mengamalkan sesuatu yang tidak menurut perkataan, perbuatan dan
isyarat yang diberikan oleh Rasulullah saw.
Ahli Ilmu : Orang yang mempunyai ilmu pengetahuan dan berpegang
kepada dalil-dalil yang ditemui melalui ilmunya.
Ahli Kasyaf :
Orang yang dibukakan kegahiban kepadanya sehingga mata hatinya dapat
menyaksikan hakikat yang “berada” disebalik yang nyata.
Ahli Kerohanian : Orang yang telah memasuki bidang atau maqam hati dan mengalami hal-hal berhubung dengan Tuhan.
Ahli Kerohanian : Orang yang telah memasuki bidang atau maqam hati dan mengalami hal-hal berhubung dengan Tuhan.
Ahli Maksiat :
Orang yang cenderung membuat perkara-perkara yang dilarang oleh Tuhan.
Peringatan dan ancaman yang dibawa oleh Rasul-rasul tidak memberi bekas pada
hatinya.
Ahli Suffah :
Apabila Rasulullah s.a.w. berhijrah ke Madinah, ada juga kumpulan orang-orang
miskin dan faqir ikut sama berhijrah ke sana. Tujuan mereka berhijrah adalah
untuk berada di samping Rasulullah s.a.w. Walaupun disediakan tempat tinggal
untuk orang-orang yang berhijrah, tetapi tempat tersebut agak jauh daripada
masjid Rasulullah s.a.w. kumpulan fakir miskin tadi lebih suka tinggal berhampiran
dengan masjid baginda s.a.w. Oleh yang demikian baginda s.a.w. mendirikan
tempat tinggal untuk mereka di beranda masjid. Mereka yang tinggal di beranda
masjid Rasulullah s.a.w. itu dipanggil ahli suffah iaitu orang yang tinggal di
beranda masjid Rasulullah s.a.w. Kerja mereka adalah mempelajari wahyu dan
hadith dan menyebarkannya kepada kaum Muslimin yang lain.
Ajli Tajrid :
Orang yang menyaksikan kekuasaan Tuhan “berjalan” pada segala perkara dan
kejadian termasuklah sebab-sebab yang menghasilkan akibat-akibat. Apabila
mereka melihat “tangan” Tuhan pada segala perkara, maka pegangan dan sandaran
mereka hanyalah kepada Tuhan, tidak lagi kepada makhluk yang berjalan dalam
hukum sebab musabab.
Ahli Tarekat :
Orang yang mengamalkan sesuatu aliran tarekat.
Ahli Tasauf :
Orang yang arif dalam bidang tasauf.
Ahwal :
Hal-hal, iaitu pengalaman-pengalaman yang berhubung dengan ketuhanan yang
dialami oleh hati.
Aku Hakiki :
Apabila dikuasai oleh suasana kefanaan yang kuat seseorang itu hilang kesedaran
terhadap dirinya. Dia tidak melihat lagi kepada “aku” dirinya, sebaliknya apa
sahaja yang mengenai dirinya diisbatkannya kepada Tuhan. “Aku” dirinya
diisbatkannya kepada “Aku” Tuhan yang diistilahkan sebagai Aku Hakiki.
Alam Ajsam :
Alam jisim. Alam benda-benda.
Alam al-Mulk :
Alam nyata, alam yang mengandungi dunia di dalamnya.
Alam Arwah :
Alam roh-roh di mana sekalian roh-roh yang Tuhan jadikan ditempatkan sebelum
roh-roh tersebut bercantum dengan jasad dan badan.
Alam Asbab :
Suasana yang pada zahirnya sangat ketara dikuasai oleh perjalanan hukum sebab
dan akibat.
Alam Baqa :
Lihat baqa.
Alam Barzakh :
Tingkat alam selepas bumbung langit rendah iaitu langit dunia. Ia merupakan
sebahagian daripada peringkat alam yang dinamakan Alam Malakut Bawah. Roh orang
yang jasadnya mengalami kematian dibawa keluar meninggalkan bumbung langit
dunia dan ditempatkan di Alam Barzakh.
Alam Fana :
Lihat fana.
Alam Insan :
Manusia yang bercantum rohani dan jasad.
Alam Jin : Satu ruang di bawah bumbung langit dunia di mana ditempatkan makhluk halus
seperti jin dan lain-lain.
Alam Kabir :
Alam besar, iaitu alam makhluk semuanya.
Alam Langit :
Alam selepas bumbung langit dunia.
Alam Malakut :
Alam tempat kediaman malaikat.
Alam Malakut Atas :
Bahagian alam yang tinggi, didiami oleh malaikat-malaikat dan lain-lain unsur
nur yang seni yang bertugas memelihara alam dan menjalankan perintah Tuhan.
Alam arwah merupakan sebahagian daripada alam malakut atas. Kursi dan ‘Arasy
juga termasuk di dalam bahagiannya.
Alam Malakut Bawah :
Bahagian alam selepas alam dunia didiami oleh malaikat-malaikat yang menerima
tugas yang berhubung dengan alam bawah. Alam barzakh termasuk di dalam ruang
Alam Malakut Bawah.
Alam Misal :
Alam di mana unsur rohani belum bercantum dengan badan kebendaan. Alam misal
jenis ini berada di dalam alam malakut. Ia merupakan peralihan daripada alam
arwah menuju kepada peringkat alam Nasut, di mana unsur rohani yang daripada
alam arwah itu mendapat badan masing-masing. Alam misal merupakan perincian
kepada alam arwah. Pada tahap alam misal roh-roh individu mendapat bakat-bakat
dan keupayaan masing-masing, hanya menunggu giliran masing-masing mendapatkan
tubuh bagi mempamerkan bakat dan keupayaan roh tersebut. Alam misal jenis kedua
berada di bawah bumbung langit dunia, sebagaimana yang dilihat oleh Rasulullah
s.a.w semasa baginda s.a.w melakukan Israk. Dalam alam misal jenis kedua ini
perkara-perkara ghaib dan abstrak diberikan bentuk atau gambaran bagi
melahirkan pengenalan terhadap benda dan perkara tersebut. Dalam alam misal inilah
Rasulullah s.a.w menemui iman Masitah dalam misal sebagai bau-bauan yang sangat
harum.
Alam Nasut :
Alam kebendaan di mana unsur rohani mempunyai badan masing-masing.
Alam Saghir : Alam kecil, iaitu manusia atau Alam Insan.
Alam Syahadah :
Alam nyata, iaitu bahagian alam yang unsur rohani menerima badan masing-masing.
Amal Soleh :
Kebaikan yang dilakukan kerana mentaati perintah Allah s.w.t dan dilakukan
dengan ikhlas.
Ammarah :
Nafsu ammarah.
Amr :
Urusan atau perintah Tuhan, iaitu suasana tiada pilihan melainkan menjalankan
dengan tepat apa yang Tuhan telah tentukan. Semua maklumat yang lengkap dan
terperinci sudah dibekalkan pada amr Tuhan. Ia juga dibekalkan dengan bakat dan
keupayaan untuk menyatakan maklumat yang ada padanya.
Ansar :
Penolong agama Allah s.w.t dengan jiwa dan harta mereka. Mereka berkhidmat dan
berkorban untuk agama Allah s.w.t dalam semua bidang tanpa kepentingan diri
sendiri. Mereka sanggup berpisah dengan pemilikan mereka demi membantu
saudara-saudara Muslim dan demi jihad pada jalan Allah s.w.t.
Arasy :
Sempadan yang memagari semua kejadian tuhan. Apa sahaja yang Tuhan ciptakan
berada di dalam pagar Arasy. Tidak ada satu pun kejadian Tuhan, baik yang
nyata, yang gahib atau yang tersembunyi berada di luar Arasy. Arasy merupakan
hijab yang kukuh. Tidak ada mahkluk yang berupaya menembusi Arasy untuk
berdampingan atau bersekutu dengan Tuhan, walaupun makhluk itu merupakan
malaikat yang paling tinggi darjatnya. Ilmu makhluk juga tidak mampu menembusi
Arasy walaupun ilmu malaikat yang paling mulia. Arasy adalah daripada unsur Nur
yang paling latif atau paling seni, lebih seni daripada nur yang menjadi zat
kejadian malaikat Jibrail. Oleh sebab itu, Jibrail tidak berupaya untuk
mengikuti Rasulullah s.a.w memasuki alam Arasy. Nabi Muhammad s.a.w berupaya
berbuat demikian kerana roh baginda s.a.w adalah juga daripada unsur nur yang
paling lembut yang bersesuaian dengan Nur Arasy.
Arasy yang Agung :
Sempadan Arasy yang paling luar. Ia merupakan kejadian Tuhan yang paling besar.
Ia dinamakan juga kulit atau kerangka alam.
Arasy Yang Meliputi :
Sempadan Arasy yang paling luar. Ia merupakan kejadian Tuhan yang paling besar.
Ia dinamakan juga kulit atau kerangka alam.
Arifbillah :
Orang yang mengenal Allah s.w.t dan memiliki ilmu ketuhanan yang mendalam.
Ariffin :
Arifbillah.
Asbab :
Perjalanan dan keberkesanan hukum sebab musabab sebagaimana yang telah
ditentukan oleh Allah s.w.t.
Aslim :
Sifat orang Islam, iaitu berserah diri kepada Allah s.w.t. Orang yang berserah
diri kepada Tuhan melakukan sesuatu menurut peraturan yang Tuhan tetapkan.
Mereka juga mengambil manfaat daripada keberkesanan sistem sebab musabab yang
Tuhan tentukan tetapi mereka tidak lupa kepada Kuasa Mutlak yang menguasai
sistem tersebut. Oleh yang demikian, mereka tidak berpisah dengan sifat sabar,
tawakal dan redha.
Asma’ :
Nama, biasanya yang dimaksudkan ialah nama Tuhan.
Asyikin : Orang
yang mendapat asyik dengan hal ketuhanan seperti nama dan sifat-Nya. Orang yang
asyik dengan satu-satu nama Tuhan akan melihat kenyataan nama tersebut pada apa
sahaja yang dia pandang. Penyaksian yang demikian melahirkan kelazatan dan
kepuasan pada jiwanya. Begitu juga keadaan orang yang asyik dengan sifat Tuhan.
Athar :
Benda-benda yang Tuhan jadikan dan letakkan kesan padanya.
Aurad :
Wirid-wirid.
Azali :
Suasana Pentadbiran Tuhan atau yang berada pada sisi Tuhan, yang tidak ada
permulaan.
B
Baqa :
Suasana kerohanian selepas peringkat fana. Dalam kebaqaan hati merasakan kekal,
iaitu tidak berpisah dengan Allah s.w.t.
Baqabillah :
Baqa atau kekal bersama-sama Allah s.w.t/
Balhut :
Keadaan Zat Allah s.w.t yang tidak dapat dihuraikan.
Barzakh :
Sempadan yang memisahkan dua perkara atau keadaan yang berlainan.
